PIERRE ET GILLES. Clair-obscur

16.02.2017 > 14.05.2017

Pierre et Gilles zijn synoniem met een zeer gesofistikeerde portretkunst, tussen fotografie en portret. Ze slagen erin de kunstmatige schoonheid van sterren een vleugje menselijkheid te geven, ze bezingen de gewone mens. Door personages op te voeren uit de mythologie, de Bijbel en de sprookjes maken ze van de wereld weer een betoverende plek. Ze putten inspiratie uit de film en de populaire cultuur in al haar gedaanten, zodat hun geschilderde beelden ontegensprekelijk thuishoren in de hedendaagse samenleving.

Het gebeurt vrij zelden dat de tijd geen vat heeft op het werk van levende kunstenaars. Toch spelen Pierre et Gilles al veertig jaar een vooraanstaande rol op het artistieke toneel. Opvallend is de totale verstandhouding die uit al hun werken spreekt, en die gebaseerd is op hun genereuze en eerlijke aanpak. Al vanaf het prille begin van hun loopbaan brengen ze in de eerste plaats een ode aan de mens, die ze willen vrijwaren van de omringende lelijkheid om hem een plaatsje te geven in een schitterende, kleurrijke wereld.

Toch betekent dit niet dat ze een simplistische visie hebben op dat universum, of een naïeve droom van een soort sprookjeswereld koesteren, wel integendeel. Via een subtiel evenwicht tussen beide polen bieden Pierre et Gilles ons een troostend en tegelijkertijd aanlokkelijk alternatief voor de middelmaat en futiliteit die overal opduiken. Het werk van Pierre en Gilles is het resultaat van een knappe wisselwerking: terwijl Pierre achter de lens staat en Gilles het penseel hanteert, ontstaan portretten die nu eens aanlokkelijk zijn, dan weer choquerend, nu eens schroomvol, dan weer frivool, of actueel of tijdloos, grappig of ernstig, tomeloos of onschuldig, authentiek of irreëel… Op die manier brengen ze een rechtvaardig en universeel eerbetoon aan de mens, die op zijn beurt elke gedaante – van schitterend tot middelmatig – kan aannemen.

Door de rijke beeldtaal, de vele mogelijke benaderingen en de krachtige esthetische harmonie wekt het werk van Pierre et Gilles al sinds vele decennia de belangstelling op van een ruim publiek. De tentoonstelling (eerst in het Brusselse Museum van Elsene en daarna in het MuMa van Le Havre) en de tentoonstellingscatalogus reiken niettemin nieuwe middelen aan om het aparte en prominente kunstenaarsduo te begrijpen.

Curator van de tentoonstelling: Sophie Duplaix, Centre Pompidou

PIERRE ET GILLES, fragment van bespreking

C.G. U doet geen casting vooraf?
G. Nee, helemaal niet. We doen geen beroep op agentschappen, we doen niet aan casting. Ik denk dat het beeld en het onderwerp ons meestal worden aangereikt door het model zelf. Het model zorgt ervoor dat een bepaald idee gestalte krijgt.
P. Soms hebben we bepaalde ideeën, dingen die we graag zouden doen. Daarna blijft het maar aanslepen, tot we het geschikte model vinden.
G. We laten die ideeën rustig rijpen tot we op een bepaald moment zeggen: ‘Hé, hij is het, of zij, die die rol zou kunnen spelen.’ Maar het gaat nooit zo: ‘Nu hebben we dit idee, we moeten snel iemand zoeken om het uit te beelden.’ Zo werkt het niet. 

C.G. Geleidelijk aan begon u steeds meer aandacht te besteden aan de decors.
G. Aanvankelijk gebruikten we vrij sobere decors, met motieven beschilderde achtergronden die erg aan de popcultuur deden denken. Later begonnen we het decor steeds verder uit te werken.
P. We hebben altijd in ons eigen appartement gewerkt. Toen we naar een wat grotere plek verhuisden, zijn ook onze decors groter geworden. We doen alles zelf, het gaat er erg ambachtelijk aan toe.
G. We staan erop op die ‘ambachtelijke’ manier te blijven werken. Volgens ons moet je op elk niveau creatief zijn, van de eerste aanzet van het decor tot het eindresultaat. Soms doen we een beroep op kapper, visagist of stilist, maar meestal niet. We alleen het enkel als het echt moet.

C.G. Uw atelier lijkt enigszins op een filmstudio in Hollywood?
P. O nee, het doet veeleer denken aan Méliès! Alles is gebricoleerd, zoals bij een toneeldecor. Alles wordt in functie van de lens opgebouwd.
G. Pierre beweegt de camera niet, die staat ergens in het decor op een statief. Er wordt dus vanaf één punt gekeken, en alles gebeurt in functie van die ene gezichtshoek. 

C.G. En vervolgens retoucheert u het beeld?
G. Inderdaad, het beeld wordt overschilderd. Dat is een hele klus. Die veel tijd in beslag neemt. Die taak neem ik voor mijn rekening, want Pierre zorgt voor de opname. We zijn erg complementair, we spelen elk onze eigen rol.

Fragment van het gesprek tussen Pierre & Gilles en Catherine Grenier dat voor het eerst verscheen in Héros, tentoonstellingscatalogus, teksten van Pierre Noual, Parijs, Galerie Daniel Templon/Communic’Art, 2014 en dat werd overgenomen in Pierre & Gilles. Clair-obscur, tentoonstellingscatalogus Sophie Duplaix (dir.), teksten van Marc Donnadieu, Sophie Duplaix, Michel Poivert gesprekken tussen Pierre & Gilles met Catherine Grenier, Michel Nuridsany en Jérôme Sans Bruxelles, Racine/Museum van Elsene/Le Havre, MuMa - Musée d’art moderne André Malraux 2017, pp. 242-244

Pierre et Gilles in het Museum van Elsene, is ook een tweetalige catalogus (Frans en Engels) wordt speciaal voor deze tentoonstelling uitgegeven. Hij is samengesteld door Sophie Duplaix en bevat essays van specialisten in de hedendaagse kunst (Sophie Duplaix, Michel Poivert, Marc Donnadieu), gesprekken – met Michel Nuridsany (1994), Jérôme Sans (2001) en Catherine Grenier (2014) – en tal van hoogstaande kleurenreproducties.